Elazığ ismi nereden geliyor? İşte kuruluştan Cumhuriyete Elazığ'ın isim serüveni
Harput Ovası'nda kurulan modern şehir merkezinin adı, başlangıçta Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz'e ithafen Mamuratülaziz olarak belirlendi. Zamanla halk dilinde Elaziz şeklini alan isim, 1937 yılında yapılan düzenlemeyle Elazığ olarak son şeklini aldı ve günümüze ulaştı.
Elazığ adının bugünkü son şekline ulaşması, 19. yüzyılın ortalarından Cumhuriyet dönemine uzanan önemli bir tarihi serüveni içerir. Şehrin isimlendirilmesi, idari ihtiyaçlar ve dilin doğal akışı ile şekillenmiştir.
“Aziz’in imar edilmiş yeri” ve “Mamuratülaziz”
Elazığ’ın modern şehir merkezi, Harput Ovası'nda 1834 yılında idari birimlerin ovaya indirilmesiyle kurulmaya başlandı. Şehir, 1862 yılında Osmanlı Padişahı Sultan Abdülaziz'in emriyle resmi adını aldı.
Osmanlı Arşivleri'ne göre, şehri imar etmesi nedeniyle Padişah Abdülaziz'e ithafen yerleşime "Mamuratülaziz" (Aziz’in imar edilmiş yeri) adı verildi. Tarihçi Şerafettin Yaltkaya'nın Elâzığ Tarihi eserinde de bu kuruluş ve isimlendirme süreci detaylıca yer almaktadır.
Halk dilinde değişim: Elâziz
Uzun bir isim olan Mamuratülaziz, zamanla hem resmi yazışmalarda hem de halk dilinde kısaltılma eğilimi gösterdi. Telaffuz kolaylığı nedeniyle yöre halkı, bu ismi "Elâziz" şeklinde kullanmaya başladı.
Elazığ tarihi üzerine çalışan akademisyen Prof. Dr. Harun Tunçel gibi uzmanlar, bu kısaltmanın bürokratik bir karar olmaktan çok, halkın günlük dildeki pratik kullanımı sonucu hızla yayıldığını belirtmektedir. Elâziz adı, bu süreçte şehrin kimliğiyle özdeşleşti.
1937 kararı ile Elazığ oldu
Elâziz isminin son ve kalıcı değişikliği, Cumhuriyet döneminde, 1937 yılında gerçekleşti. Türk Dil Kurumu'nun (TDK) kayıtlarına ve dönemin resmi gazetelerine göre, isimde Türkçeye daha uygun bir düzenleme yapılması amaçlandı.
T.C. Resmi Gazete'de yayımlanan 1937 tarihli İsim Değişikliği Kararnamesi'ne göre, dönemin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün talimatıyla Elâziz adı, akıcı ve sade bir ifade olan "Elazığ" olarak resmileştirildi. Bu kararla birlikte şehir, bugünkü ismini almıştır.
Araştırma: Muhammed Baygeldi
