Av. Dr. İrfan Sönmez

Demokrasi ne ile var olur?

Av. Dr. İrfan Sönmez

Demokrasinin varlığı yokluğu belli kriterlerin varlığı veya  yokluğuna bağlıdır. Bunların en başında basın özgürlüğü gelir. İnsanların haber alma ve yayma özgürlüğünün olmadığı yerde demokrasiden söz edilemez.İfade özgürlüğü AİHS'in koruduğu haklardan biridir ve  10.maddesi, Herkesin ifade özgürlüğü hakkına sahip olduğunu söyler. Bu hak, demokratik toplumun temelidir aynı zamanda.

İktidar uzun zamandır planladığı sosyal medyayı susturma yasasını meclise getirdi. Bu yazı yayınladığında muhtemelen yasa meclisten geçmiş olacak. Amaç bir türlü kontrol edilemeyen, partileştirilemeyen sosyal medyayı susturmak.

Yazılı ve görsel medya büyük oranda iktidarın kontrolünde. Bu medya sayesinde stratejik haberler üretebiliyor, iktidarı yıpratabilecek haberleri engelleyebiliyordu. Fakat aynı denetim ve yönlendirmeyi sosyal medyada yapamıyordu. İnternet sayesinde gizlenen her şey ifşa edilebiliyor, müthiş bir şeffaflık  oluşuyordu.

Otokrat yönetimlerin en hoşlanmadıkları şey şeffaflıktır. Her kullanıcının kendi çapında bir gazeteci olduğu sosyal medya -iktidar medyasından- daha etkili olmaya başlamıştı. Bir Sedat Peker ile Cevheri Güven'in paylaşımları milyonlar tarafından izleniyor, her video iktidarın bağrında ayrı bir yara açıyordu. Seçime bu şekilde gitmenin intihar olduğunu gören iktidar, çareyi sosyal medyayı susturmakta buldu.

Sosyal medya kullanıcılarının profiline bakıldığında büyük bir kısmının  15-30 yaş aralığında insanlar olduğu görülüyor. Yani aslında iktidar Z kuşağının ağzına fermuar çekiyor. Bunun elbette sandığa yansıyan yanları da olacaktır.

Demokrasinin varlığı yokluğu ile ilgili bir diğer kriter de kuvvetler ayrılığı ve yargı bağımsızlığıdır. Bunlar iç içe kavramlardır. Bir yerde kuvvetler ayrılığı varsa ancak yargı bağımsız olabilir. Denetleyebilen bir yargı demokrasinin sigortasıdır. Yargı yürütmenin elindeki gücü kamunun aleyhine kullanılmasını önler. Onun yasa dışı şekilde kullanımını engeller.Yürütme erkinde görevli olanların keyfiliklerine mani olur. Haksızlıkları, usulsüzlükleri önler. Gücü elinde bulunduranları denetlemek, hukuk dışına çıkmalarını engellemek demokrasinin tehditlerden korunmasının en önemli garantisidir. Yargı bağımsız değilse bunu nasıl yapacaktır? Güçle çürüme arasındaki sınır yargı engelidir. O engel kalktıktan sonra  Lord  Acton'un dediği yozlaşma kaçınılmaz olur. Onun için diktatörleşme eğilimi taşıyanlar ilk önce yargıyı ele geçirmeye çalışırlar.  17/25 Aralık sürecinde Sulh Ceza hakimliklerinin kurulması böyle bir şeydi. Daha sonra HSK'nın yapısının değiştirilerek üyelerinin neredeyse tamamını CB ve TBMM'nin en büyük partisi yani AKP'nin seçmesi de böyle bir şeydi. Minareyi çalacak olan önce kılıfı hazırlar. Önce yargı hazırlandı sonra Türkiye adım adım demokrasiden uzaklaştırıldı.

Bağımsız yargı demokrasinin vazgeçilmez şartlarından biridir. Yargı yürütmeyi denetleyemezse kim denetleyecek? Bugün onca suç duyurusunun, Sedat Peker'in çoğu delilli ispatlı iddialarının yargı erki tarafından karşılık bulmamasının sebebi yargının iktidarın tutsağı haline gelmesi yüzündendir. Başkanlık sisteminin anavatanı Amerika'da Federal Yüksek Mahkeme üyelerini belirleme yetkisi Başkandadır. Ancak atamanın yapılabilmesi için Senato'nun onayı gerekir. Başkanın belirlediği yargıcı Senato benimsemediği takdirde ataması yapılmaz. Bu denetimde asla partizanlık söz konusu olmaz, liyakate bakılır, varsa Senato atamayı onaylar, yoksa geri çevirir. Başkan da bu denetimin ciddiyetini bildiği için belirleyeceği adayı ona göre belirler.  Bizde, Başkanın dediği dedik, çaldığı düdüktür. Onun yaptığı atamayı denetleyecek, süzecek bir mekanizma yoktur. Böyle olunca da başkan bir krala dönüşür ve yaptığı hiç bir şeyden sorumlu tutulamaz. Eğer demokratik bir ülke olacaksak, hukuk sarayın duvarlarını da aşabilmelidir. Aksi takdirde demokrasiden de hukuk devletinden de söz edilemez.

Yorumlar 1
Kasım MOLLA 31 Ekim 2022 07:34

Demokrasi, fettosyancı olmaktan geçer mi, geçmez mi?Allah'a, Kur'an'a, Peygambere,ceddime küfür,hakaret edecek,daha dün Adana belediye başkanı bayrağı yere attı,bütün bunlar ifade özgürlüğü mu?Helenizmin,yunanin demokrasisi başınıza çalınsın .Alın tepe tepe kullanın.Bulmussun enayi bir toplum! çerci gibi bohçani almış kapı kapı geziyorsun,demokrasini seveyim! Hoca!

Yazarın Diğer Yazıları